Rys historyczny
W odrodzonym Uniwersytecie Warszawskim Romanistykę na Wydziale Filologicznym utworzył Maurycy Mann w 1919 roku. Początki były skromne, ale powoli przybywało asystentów i studentów. Wykładowcy z Instytutu Francuskiego, założonego w 1925 r. wspomagali dydaktycznie romanistów uniwersyteckich. Był wśród nich profesor Jean Fabre, znawca Oświecenia francuskiego i polskiego, wielki przyjaciel naszego kraju.
Po śmierci profesora Manna w 1932 r. katedrę objął w roku akademickim 1933/34 profesor Stanisław Wędkiewicz, adiunktem została dr Zdana Matuszewicz. Te dwie osoby prowadziły tajne nauczanie w czasie okupacju. W 1936 r. stworzono Katedrę Italianistyki, na którą został powołany w roku 1937 profesor Mieczysław Brahmer. Literatura włoska, francuska i porównawcza były domeną działalności tego uczonego, kiedy podjął wykłady w Uniwersytecie Warszawskim w 1946 roku.
W początku lat pięćdziesiątych kadra samodzielnych pracowników naukowych powiększyła się dzięki powołaniu na stanowisko profesora Haliny Lewickiej, Macieja Żurowskiego i Rachmiela Brandwajna, który opuścił Uczelnię po '68 roku. Z czasem, na stanowisko profesora powołano Ewę Rzadkowską, Krystynę Kasprzyk, Krzysztofa Żaboklickiego, Halinę Suwałę i Jerzego Parviego.
W 1968 r. Katedra Literatury i Języków Romańskich przekształciła się w Instytut Filologii Romańskiej, a wkrótce potem w Instytut Romanistyki. Funkcję dyrektora objął profesor Brahmer, jego zastępcą została Ewa Rzadkowska. Po uzyskaniu habilitacji w roku 1971, Krzysztof Żaboklicki objął kierownictwo Zakładu Filologii Włoskiej. W 1982 r. Zakład Filologii Włoskiej przekształcił się w samodzielną Katedrę Italianistyki.
Po przejściu na emeryturę profesora Brahmera kolejnymi dyrektorami Intytutu Romanistyki byli w latach: 1970-78 Ewa Rzadkowska , 1979-81 Jerzy Parvi , 1981-82 Krzysztof Bogacki , 1982-87 Krystyna Kasprzyk , 1987-1990 Jerzy Parvi,1990-1993 Teresa Giermak-Zielińska, 1993-1999 Henryk Chudak, 1999-2002 Zbigniew Naliwajek, 2002-2003 Remigiusz Forycki, 2002-2005 Anna Mańkowska, od 2005-2012 Remigiusz Forycki i od 2012 roku Ewa Pilecka.
Obecnie Instytut Romanistyki liczy 38 etaty naukowo-dydaktyczne, 33 doktorantów, 4 pracowników administracji i obsługi oraz 3 pracowników biblioteki.
Przez wiele lat łączna liczba studentów Romanistyki warszawskiej (wszystkich lat) nie przekraczała 300. Od dziesięciu lat Instytut przyjmuje na I rok, w drodze egzaminów wstępnych, do 100 kandydatów. Obecnie łączna liczba studentów wynosi około 500.