Uniwersytet Warszawski » Wydział Neofilologii » Instytut Romanistyki

Opisy przedmiotów

Przedmioty: TEM

FRANKOFOŃSKA LITERATURA W QUÉBECU I NA KARAIBACH NA PRZEŁOMIE XX I XXI WIEKU

Program nauczania:

Seminarium ma na celu przestudiowanie krzyżujących się rodzajów przedstawień tożsamości kulturowej w powieści franko-kanadyjskiej (od lat 1980) i w dzisiejszych powieściach pisarzy na Haiti i francuskich Antylach (Martynika, Gwadelupa). Analiza tekstów narracyjnych pisarzy "rdzennych" (québeckich) - Jacques Poulin, Jacques Godbout - w których obecny jest świat wyobrażeń amerykańskich ?, będzie skonfrontowana z jednej strony z pisarstwem imigrantów frankofońskich w Québecu (do wyboru powieści Régine Robin z Francji, Ying Chen z Chin, Dany Laferriere z Haiti, Sergio Kokis z Brazylii), a z drugiej z pisarzami franko-karaibskimi (Maryse Condé, Simone Schwarz-Bart, Patrick Chamoiseau, René Dépestre) i właściwym dla nich sposobami obrazowania " innej " Ameryki (czasoprzestrzeni i kultury wyspiarskiej). Uchwycenie pokrewieństwa i różnic tematyczno-formalnych u pisarzy w diasporze i u pisarzy " małych narodów " doby postkolonialnej ("zarządzanie" pamięcią, kontr-dyskursy postkolonialne, praca nad językiem francuskim) pozwoli dostrzec zmiany w obrazowaniu tożsamości kulturowej zachodzące pod koniec ubiegłego stulecia w frankofońskiej literaturze w Québecu i na Karaibach.

 

Kryteria zaliczenia : aktywne uczestnictwo w zajęciach, problemowe omówienie twórczości badanych pisarzy, przedstawienie założeń do analizy wybranego tekstu, pisemna praca semestralna.

 

Efekty kształcenia :

Student w toku prac seminaryjnych powinien:

1. Zdobyć umiejętność porównywania sposobów wpisywania się w tekst literacki odniesień międzykulturowych specyficznych dla obu obszarów frankofońskich

2. Wykazać się umiejętnością problemowego prezentowania zagadnień, które są przedmiotem seminarium

3. Opanować umiejętność lektury tekstów narracyjnych pod kątem ich uwarunkowań społecznych, historycznych i językowych

4. Umieć stosować pojęcia i koncepty badawcze omówione w ramach seminarium

5. Przedstawić pogłębioną analizę wybranego przez siebie utworu w oparciu o aparaturę krytycznoliteracką

 

Bibliografia

COMBE, Dominique, Poétiques francophones, Paris, Hachette, 1999 (coll. " Contours littéraires ")

CORZANI, Jacques, Léon-François Hoffmann, Marie-Lyne Piccione (sous la réd. de), Littératures francophones II. Les Amériques. Haiti, Antilles-Guyane, Québec, Paris, Belin, 1998 (coll. " Belin lettres SUP ").

KWATERKO, Józef, Dialogi z Ameryką. O literaturze frankofońskiej w Québecu i na Karaibach, Kraków, Universitas, 2003.

MOISAN, Clément, et Renate HILDEBRAND, Ces étrangers du dedans. Une histoire de la littérature migrante au Québec (1937-1997), Québec, éd. Nota bene, 2001.

KSIĘGA RODZAJU W LITERATURZE FRANCUSKIEJ. EGZEGEZA I PRZEPISYWANIE (XVII-XX WIEK)

Głównym przewodnikiem po utworach literackich z wymienionych stuleci będzie pozycja wymieniona na pierwszym miejscu w Bibliografii. Oprócz wymienionych w niej autorów (od Św. Augustyna po Michela Butora i Michela Tourniera) w programie pojawią się XVII-wieczni twórcy libertyńskich podróży utopijnych oraz  filozofowie i moraliści XVIII-wieczni, jak Marivaux, Rousseau czy Buffon; rozmaitość interpretacji biblijnego hypotekstu, związana z jego adaptacją (‘przepisywaniem’) stosownie do nurtujących różne okresy literackie problemów, będą przedmiotem analiz dopiero po uporządkowaniu wiedzy o biblijnych interpretacjach w zgodzie z teologią apologetyczną, jak i z paralelnymi wykładniami, czy to zaczerpniętymi z tradycji żydowskiej, czy to z historyczno-krytycznych badań czasów nowożytnych (egzegeza i przekłady Księgi Rodzaju na przestrzeni wieków – synteza wstępna).


 

Zaliczenie : obecność i aktywny udział w zajęciach, w tym ustne wystąpienie (15-20 min.), tj. analiza wybranego fragmentu literackiego lub prezentacja tekstu teoretycznego, przedstawiona (po korekcie) w wersji pisemnej (4-6 stron).

 

Student w  toku prac seminaryjnych powinien:

1 wykazać się pogłębioną znajomością problematyki związanej z tematem seminarium

2 opanować umiejętność analizy materiałów źródłowych

3 wykazać się umiejętnością prezentowania zagadnień szczegółowych oraz  animowania  dyskusji w grupie seminaryjnej

4 konfrontować odmienne stanowiska metodologiczne

5 przedstawić w formie syntetycznej wybrane zagadnienie z zakresu programu seminarium

 

 

Bibliografia: La Genèse dans la littérature française. Exégèses et réécritures (dir. M. Bercot, C. Mayeux, Dijon, Ed. Universitaires de Dijon, 2005), Jean-Louis Ska, Introduction à la lecture du Pentateuque. […], Lessius, 2000 ; Philippe Sellier, La Bible expliquée à ceux qui ne l’ont pas encore lue, Seuil, 2007, Jean-Michel Racault, « La Bible travestie. Libertinage et parodie antichrétienne dans les littératures de l’Ailleurs à l’Age classique », Nulle part et ses environs. Voyage aux confins de l’utopie littéraire classique (1657-1802), Presses de l’Université de Paris-Sorbonne, 2003, p. 73-91.

Leksykologia i leksykografia

Treść. Dwa bloki zagadnień: 1) rozwój leksykografii francuskiej i polskiej, typologia współczesnych słowników, budowa artykułów hasłowych, słowniki elektroniczne i korpusy tekstowe. Szczególna uwaga jest poświęcona budowie artykułu hasłowego, definicji leksykalnej, roli przykładów w opisie jednostki leksykograficznej. Omawia się różnice między słownikiem języka i encyklopedią, słownikiem ogólnym i specjalistycznym, a także specyfikę słownika jedno- i dwujęzycznego. 2) Relacje znaczeniowe w słownictwie (synonimia, homonimia, polisemia, hiperonimia), procesy słowotwórcze (derywacja, kompozycja, rodzaje zapożyczeń i ich udział w zasobach leksykalnych języka polskiego i francuskiego). Zagadnienia będą przedstawiane w formie referatów z wybranych pozycji bibliograficznych i dyskusji nad wspólnymi lekturami.

Warunki uczestnictwa: 1 grupa, maksymalnie 15 osób, na podstawie zapisów.

Warunki zaliczenia:  Obecność obowiązkowa, wygłoszenie referatu – streszczenia wybranego artykułu lub rozdziału, niewielka praca pisemna. Stopień końcowy to średnia ocen z wygłoszonego referatu i pracy pisemnej.

Efekty. Wiedza o rodzajach słowników, umiejętność ich zastosowaniu w pracy własnej, zwłaszcza umiejętność pełnego wykorzystania informacji leksykograficznej w słownikach jednojęzycznych i dwujęzycznych do redagowania tekstów i tłumaczenia. Umiejętność budowania parafrazy eksplikacyjnej jednostki leksykalnej do celów dydaktycznych. Umiejętność wyszukiwania wyrazów bliskoznacznych,  przeciwstawnych, hiperonimów, etc., do celów redakcyjnych. Umiejętność rozpoznawania neologizmów, ich znaczenia, warunków użycia w odpowiednim kontekście.

Gaudin François, Guespin Louis, Initiation à la lexicologie française, Duculot, Bruxelles 2000

Guilbert Louis, « De la formation des unités lexicales », Grand Larousse de la langue française, Larousse 1971, tome 1, pp. IX - LXXX

Kania Stanisław, Tokarski Jan, Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, WSiP, Warszawa 1984 (cz.II. S.Kania, Przegląd podstawowych zagadnień leksykologii)

Wagner Robert-Léon, Les vocabulaires français. I.Définitions. Dictionnaires,  Didier, Paris 1970.

Walter Henriette, L'aventure des mots venus d'ailleurs, Robert Laffont, Paris 1997

Cahiers de lexicologie (artykuły z nowych numerów, wybór zostanie podany na zajęciach)

NEOLOGIZMY MEDIALNE

...

PODSTAWY PRZEKŁADU: LEKTURA TEKSTÓW TEORETYCZNYCH, ELEMENTY EWALUACJI TŁUMACZENIA

Wymaganie wstępne: studenci zakwalifikowani do profilu przekładowego na podstawie rankingu ocen (por. ogólny opis profilu przekładowego)  

Program nauczania: Uczestnicy prezentują artykuły dotyczące technik przekładowych w formie krótkich  referatów. Artykuły dotyczą przekładów literackich, publicystycznych i użytkowych. Przewiduje się też analizę fragmentów przekładów, z uwzględnieniem zjawisk gramatycznych, semantyczno-pragmatycznych i kulturowych. Omawia się kryteria ewaluacji przekładów. Obowiązuje wykonanie pracy semestralnej, polegającej na samodzielnym przekładzie krótkiego tekstu, (np. popularnonaukowego, publicystycznego) na język polski oraz na ocenie podobnego przekładu autorstwa innego studenta. 

Metody i formy  oceny pracy studenta:zaliczenie na podstawie obecności, referatów oraz pracy semestralnej. Praca powinna być oddana na dwa tygodnie przed zakończeniem zajęć.  

Efekty kształcenia:Po ukończeniu tego kursu, studenci będą umieli:- zastosować teoretyczną wiedzę z wykładu do opisu przetłumaczonych tekstów;- oceniać przekład własny i cudzy pod kątem kryteriów translatologiczych, a nie tylko językowych;- uzupełnić bibliografię z zakresu przekładu stosownie do potrzeb;  - samodzielnie wybierać teksty, które będa przekładać, decydować o strategii i o technikach tłumaczenia;- doskonalić swe kompetencje tłumacza.

 

Dąmbska-Prokop U. (red.) (2000) Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa, Educator

Filipowicz-Rudek M. et al. (red.) seria Między oryginałem a przekładem, Kraków, Universitas

Hejwowski K. (2004) Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa, PWN

Kacprzak A. (2002) Points communs: linguistique, traductologie, glottodidactique,   Łódź, Wydawn. Biblioteka : Katedra Filologii Romańskiej UŁ

Skibińska E., Cieński M. (red.) (2002) Język, stereotyp, przekład, Wrocław, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne

Tomaszkiewicz T. (2004) Terminologia tłumaczenia, Poznań, Wyd, Naukowe UAM Inne pozycje podane będą na zajęciach. 

STULECIE GUILLAUME APOLLINAIRE’A / GUILLAUME APOLLINAIRE, UN SIECLE APRES

* Wymagania wstępne: zajęcia specjalistyczne zarezerwowane wyłącznie dla studentów którzy zdali już egzamin z historii literatury francuskiej XX wieku.

 

* Program seminarium zakłada prześledzenie bogatej twórczości Apollinaire’a w różnych jej przejawach,ocenę jego dokonań jako wybitnego poety harmonijnie łączącego tradycję i eksperyment ,czołowego teoretyka esprit nouveau,,współtwórcy pierwszej awangardy,  wybitnego krytyka sztuki nowoczesnej,obrońcy malarstwa kubistycznego,prekursora nowoczesnego teatru  a także liczącego się krytyka literackiego .Nadrzędnym celem tego programu jest próba bilansu i określenie w świetle aktualnego stanu badań przełomowego znaczenia dorobku Apollinaire’a w wytyczaniu nowych dróg w literaturze i sztuce XX wieku.

W toku zajęć student powinien wykazać się pogłębioną znajomością problematyki związanej z tematem seminarium,opanować umiejętność analizy materiałów źródłowych oraz prezentowania problemów szczegółowych i animowania dyskusji w grupie seminaryjnej a także  konfrontowania odmiennych stanowisk metodologicznych.

Zaliczenie: aktywny udział w zajęciach (prezentacje,dyskusja) referaty

 

 

Wersja skrócona

Program seminarium zakłada prześledzenie twórczości Apollinaire’a w różnych jej przejawach z pozycji aktualnego stanu badań.Przedmiotem analiz będą zbiory poetyckie,teksty  krytycznoliterackie ,manifesty,wypowiedzi dotyczące malarstwa a także opracowania poświęcone twórczości artysty.Celem seminarium jest próba bilansu  a  w  szczególności określenie znaczenia Apollinaire’a dla rozwoju literatury i sztuki XX wieku

 

Bibliografia

Guillaume Apollinaire, Oeuvres Poétiques, Bibliothèque de la Pléiade ,Paris Gallimard.2000

Guillaume Apollinaire,Oeuvres en prose complètes,tome II, Bibliothèque de la Pléiade,Paris,Gallimard 1991

Guillaume Apollinaire,Chroniques d’art 1902-1918, Paris,Gallimard,2001

TEATR CODZIENNOŚCI

...

WYBRANE ZJAWISKA JĘZYKOWE W TEKSTACH FRANCUSKICH - PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI

wymagania wstępne: podstawowe wiadomości ze wstępu do językoznawstwa, ilość miejsc: 15

 

Program nauczania:

-  tekst w kategoriach językoznawczych i  z punktu widzenia praktyki tłumaczeniowej; pojęcie jednostki przekładu

- norma i kryteria poprawności językowej jako nieodzowny składnik rozumienia tekstu i oceny jego przekładu; korzystanie z wydawnictw poprawnościowych, zwłaszcza polskich

- cechy tekstów prasowych i literackich

- przekład mowy relacjonowanej przytaczającej wypowiedzi w języku mówionym i w socjolektach

- przekład wyrażeń wprowadzających dystans mówiacego do przekazywanych treści (np. conditionnel journalistique, soi-disant, paraît-il)

- praktyczne aspekty przekładu nazw własnych

 

Metody i formy oceny pracy studenta:

- obecność obowiązkowa

- sporządzenie listy przykładów z tekstów prasowych lub literackich i ich wersji w języku polskim

- przygotowanie referatu prezentującego analizę zebranego materiału

- przygotowanie pisemnego streszczenia referatu

- udział w dyskusji nad prezentowanymi referatami

 

Efekty kształcenia:

- umiejętność zanalizowania tekstu wyjściowego i znalezienia relewantnych przykładów

- opanowanie robienia ekscerpcji z tekstów pisanych oraz dostępnych w postaci elektronicznej

- umiejętność przetłumaczenia trudnych fragmentów prasowych i literackich na język polski

- umiejętność wykorzystania adekwatnych do typu komunikacji cech socjolektów i języka mówionego

- umiejetność posługiwania się wydawnictwami poprawnościowymi i korzystania z poradni językowych

 

Bibliografia:

Dutka-Mańkowska A. (2004) «La mise à distance du dire dans une approche contrastive: le cas de soi-disant et de ses équivalents en polonais», w: Lopez Muñoz J.M., Marnette S., Rosier L. (éds), Le discours rapporté dans tous ses états, Paris, L’Harmattan, 510-518.

Gajda  S. (2001) «Gatunkowe wzorce wypowiedzi», w: Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin, Wyd. UMCS, 255-268.

Giermak-Zielińska T. (2009) «Kultura języka et bon usage: une équivalence interlinguale possible? » w: Vetulani G. (ed), Panorama des études en linguistique diachronique et synchronique. Mélanges offerts à Józef Sypnicki, Łask, Leksem, 111-121.

Guillemin-Flescher J. (1986) « Le linguiste devant la traduction ». Fabula 7, Traduire. Lille : Presses Universitaires. 59-68.

Kalisz R. (2007) «Pojęcie językoznawstwa kontrastywnego a praktyka tłumaczeniowa», w: Kubińscy O. W. (red.), Przekładając nieprzekładalne III, Gdańsk, 97-102

Miodek J. (2001) «O normie językowej», w: Bartmiński (red.) Współczesny język polski, Lublin, Wyd. UMCS, 73-84

Skibińska E. (2004) «Entre le linguistique et le culturel: traduction des noms propres dans les textes de presse», w: Bogacki K., Giermak-Zielińska T. La linguistique romane en Pologne: millesime 2004, Łask, Leksem, 111-121.

Słownik języka polskiego PWN, www.sjp.pwn.pl

Słownik poprawnej polszczyzny (2006) Warszawa, PWN



Opisy przedmiotów:
Program studiów oraz opisy przedmiotów dotyczą zarówno studiów wieczorowych, jak i dziennych
Pokaż wszystkie
Pokaż tylko zakład: Zakład Dydaktyki i Metodyki Języków Romańskich
Zakład Językoznawstwa Romańskiego
Zakład Literaturoznawstwa Francuskiego
Pokaż rok: I, II, III, IV, V
Przedmioty: EKO, FIL, GK, GO, GO-FON, HF, HLF, JH, LEKT-DJ, LIC, ŁAC, MAG, MBJ, MBL, MET, MONO, NPJ, NPL, PED, PNJF, PNJF-ATL, PNJF-LABO, PP, PROS, PSY, PU, SOC, TEM, TLD, TnF, TnP, TP, UF, WF, WJ, WL, WoKF, ZHJ